Jakie są klasyczne różnice między sektą a Kościołem?

    We współczesnym świecie zdominowanym religijnym pluralizmem, powstawaniem nowych zjawisk o podłożu pseudo- czy quasikultowym, grup wierzeniowych, psychomanipulacyjnych, popularnie zwanych sektami, dzisiejszy człowiek ma prawo zadawać podstawowe pytanie: na czym polegają zasadnicze różnice między sektą a Kościołem? Padają stwierdzenia, że istnieją wspólne komponenty właściwe dla tych dwóch rzeczywistości i faktycznie niesamowicie trudno je odróżnić.

    Odpowiadając na postawione pytanie, warto stwierdzić, że jest ono zadawane przez ludzi będących w Kościele, ale powierzchownie znających fundamenty własnej wiary, jak też przez młodzież stojącą w opozycji do Kościoła.

    Próbując ukazać zasadniczą różnicę między sektą a Kościołem, należy przedstawić specyficzne cechy, które sprawiają, że obie rzeczywistości stoją do siebie w niesamowitej opozycji.

    Jedną z charakterystycznych cech odróżniających sektę od Kościoła jest obecność wpływowego, charyzmatycznego i dominującego lidera, określanego mianem przywódcy, proroka, nauczyciela, mistrza, guru, który uważa się za bóstwo lub jego wcielenie. W przypadku Kościoła mamy do czynienia z duchowym przewodnikiem, kapłanem podkreślającym w głębi serca swoją służebną postawę wobec Boga i w taki sposób przedstawiającym siebie światu. Przywódca sekty stawia własną osobę ponad prawem i zasadami wiary. Nauka objawiona przez Boga obowiązuje wszystkich członków Kościoła, a pasterzom stawia się większe wymagania moralne.

    Kolejną różnicę między sektą a Kościołem można dostrzec w odniesieniu tych rzeczywistości do prawdy. W sekcie istnieją różne prawdy, tzn. jedna na użytek liderów, druga dla szeregowych członków grupy, często wzajemnie wykluczające się.

    Z podejściem do prawdy łączą się motywy, którymi kierują się duchowi przywódcy. W przypadku sekt są to najczęściej: żądza władzy i pieniędzy, zdobycie sławy oraz prestiżu. Dla właściwego pasterza Kościoła nie liczą się materialne zyski, ale koncentracja na duchowych wartościach.

    Jeszcze inna różnica pozwalająca odróżnić sektę od Kościoła dotyczy autorytetu samego przywódcy. W sekcie jest to samozwańczy lider, mistrz, nie opierający się na wcześniejszych autorytetach świętych osób, odrzucający wszelkie tradycje religijne lub naginający je dla własnych celów. W Kościele autorytet przewodnika wywodzi się z długiej tradycji ponad dwóch tysięcy lat sukcesji apostolskiej, czyli nieprzerwanego procesu przekazu apostolskiego dokonującego się mocą Ducha Świętego przez sakramentalny akt święceń biskupich.

    Klasyczną odmienność sekty i Kościoła widać też w różnym podejściu do eschatologii. Sekta niebezpiecznie koncentruje się na potępieniu, nadejściu dnia sądu ostatecznego, zapowiadając katastrofalne wydarzenie, które przyniesie koniec świata. Natomiast Kościół radośnie oczekuje na Paruzję, tzn. powtórne przyjście Jezusa Chrystusa u końca czasów.

    Omawiając zasadnicze różnice między sektą a Kościołem, warto również zwrócić uwagę na inne cechy, pozwolą zorientować się przeciętnemu człowiekowi, z jaką wspólnotą ma do czynienia, negatywną (destrukcyjną) czy pozytywną (konstruktywną). W przypadku sekty często występuje tajny (elitarny) charakter organizacji, brak zaufania i niechęć do świata zewnętrznego, ukrywanie informacji dotyczących działalności grupy, tworzenie potencjalnych wrogów z osób otaczających adepta. W Kościele obserwujemy otwartość na społeczeństwo oraz dzielenie się duchowymi i materialnymi wartościami z innymi ludźmi.

    Do tych wszystkich różnic należy dodać wykorzystywanie przez sekty różnych technik manipulacyjnych (zatrzymywanie myśli, sugestia, hipnoza, "pranie mózgu") w celu pozyskania i zniewolenia członków. W przypadku Kościoła mamy prezentowanie prawdziwej, Chrystusowej nauki, która przemienia serca i umysły, by każdy człowiek mógł podejmować wolne decyzje w służbie Bogu i bliźniemu.

    Na zakończenie tych rozważań warto też zwrócić uwagę na fakt, że także w łonie Kościoła katolickiego powstają sekty, destrukcyjne grupy kultowe, prowadzone przez samozwańczych liderów, niszczące ludzką osobowość, godność, wartość. Wystarczy wspomnieć sprawę byłych betanek, grupę krapkowicką czy raciborską, Ruch Rodzin Nazaretańskich w Warszawie, Stowarzyszenie im. Ks. Piotra Skargi. Na szczęście istnieją odpowiedzialni hierarchowie, którzy, stając na wysokości zadania, potrafią właściwie reagować na różne wynaturzenia, kierując się w swym postępowaniu prawdziwą miłością, szacunkiem oraz duszpasterską troską o dobro każdego człowieka, który jest drogą i przyszłością Kościoła.

Paweł Szuppe