Kontrowersyjne grupy kultowe w Polsce

    Problem nowych ruchów religijnych, popularnie zwanych sektami, kultami, psychokultami, kultami destrukcyjnymi i pseudoreligiami, rozpoczyna się w Polsce pod koniec lat osiemdziesiątych XX w. 17 maja 1989 r. powstaje liberalna ustawa o wolności myśli, sumienia i wyznania, dotycząca rejestracji nowych związków wyznaniowych.
Od tego czasu po dzień dzisiejszy zarejestrowano ponad 150 grup i wspólnot kultowych. Z nieoficjalnych źródeł wynika, że drugie tyle działa w sposób nieformalny. Początkowo identyfikowano sekty przez zaginięcia młodych ludzi, tragedie rodzinne, przestępstwa, "pranie mózgu".
Obecnie trudno jest to uczynić, gdyż nie działa żadna komórka rządowa, która monitorowałaby działalność tego typu wspólnot. Z rozmaitych relacji osób poszkodowanych i materiałów faktograficznych wynika, że najpopularniejszymi i najbardziej kontrowersyjnymi grupami w Polsce są:
Międzynarodowe Towarzystwo Świadomości Kryszny (International Society for Krishna Consciousness [ISKCON]; działa na terenie kraju od 1976; zarejestrowane w 1988; siedziba - Mysiadło k/Warszawy);
Instytut Wiedzy o Tożsamości "Misja Czaitanii" (Science of Identity Foundation "Chaitanya Mission"; działa na terenie kraju od 1989; zarejestrowany w 1990; siedziba - Lublin);
Kościół Zjednoczeniowy, czyli Ruch pod wezwaniem Ducha Świętego dla Zjednoczenia Chrześcijaństwa Światowego (Unification Church; działa na terenie kraju od 1974; zarejestrowany w 1990; siedziba - Warszawa);
"Strażnica" - Towarzystwo Biblijne i Traktatowe (Świadkowie Jehowy; działa na terenie kraju od 1917; zarejestrowane w 1989; siedziba - Nadarzyn);
Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (Mormoni, The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints; działa na terenie kraju od 1922; zarejestrowany w 1977);
Warszawski Kościół Chrystusowy (International Churches of Christ; działa na terenie kraju od 1995; zarejestrowany w 1995; siedziba - Ząbki).

    Do grup oficjalnie funkcjonujących w Polsce należy doliczyć wspólnoty, które nie są zarejestrowane: Wspólnota Niezależnych Zgromadzeń Misyjnych "Rodzina" (Dzieci Boże [The Children of God], Rodzina Miłości [The Family of Love]); Kościół Scjentologii (Scientology Church; fasadowa organizacja - Krajowe Centrum Humanitarnych Wolontariuszy; działalność we Wrocławiu, Gdańsku, Krakowie i Warszawie); Bractwo Zakonne "Himavanti" (Stowarzyszenie Macierz, Antyklerykalny Ruch Społeczny, Ogólnopolski Komitet Obrony przed Pedofilami); Zbór Chrześcijański Leczenia Duchem Świętym "Niebo" (Leczenie Duchem Bożym w Imieniu Jezusa Chrystusa przez Nakładanie Rąk, Państwo Hotelowe, Państwo Jutrzenki Pomocy Nieustającej), Akademia Pełnego Zaangażowania (Endeavor Academy, Kurs Cudów [A Course in Miracles]; siedziba - Wrocław), Bóg Halina (siedziba - Wrocław), nieformalne grupy o podłożu satanistycznym.

    Nie sposób jest rozpatrzeć osobno każdej z wymienionych wspólnot i odpowiedzieć na pytanie: czym przyciągają? Można jednak pokusić się o wskazanie pewnych specyficznych cech, sprzyjających ich "atrakcyjności".
Jedną z podstawowych przyczyn stanowi możliwość doświadczenia rzeczywistości wyższej, nadnaturalnej, duchowej, dostępnej tylko dla wybranych (wtajemniczonych). Wiele z przedstawionych grup ma rygorystyczne zasady etyczne, często o absurdalnym, nierealnym i wręcz niemoralnym charakterze.
Wspólnoty te wykorzystują niskie instynkty, oparte na "okrutnym idealizmie", gotowym "na wszystko", który jest cechą wielu młodych, niespokojnych i poszukujących osób. Inną "wartością" proponowaną ludziom przez określone wspólnoty jest wskazywanie drogi życia przez łatwe, proste, pośpieszne wskazówki na codzienne problemy oraz stosowanie "czarno-białych klisz", dających gotowe odpowiedzi na wszystko.

    Oprócz propozycji stworzenia "szczęścia na ziemi" wspomniane grupy proponują zaspokojenie wewnętrznych pragnień człowieka, do których należą: tęsknota za "prawdziwą rodziną"; poczucie ważności, akceptacji, zrozumienia, życzliwości; przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych (zawód miłosny, kryzys emocjonalny, cierpienie po stracie bliskiej osoby).
Do tych czynników należy także doliczyć "analfabetyzm religijny", czyli brak znajomości podstaw własnej wiary, fascynację okultyzmem i ezoteryką, mentalność sekciarską, tzn. podatność na wszelkiego rodzaju nowinkarstwo oraz bezrefleksyjne i bezkrytyczne przyjmowanie podawanych informacji.

    Poszczególne grupy doskonale wiedzą, w jaki sposób pozyskać człowieka, czym go przekonać i co zaproponować, by porzucił własną tożsamość, godność i przyjął nowy, oparty na innych wartościach styl życia. Dlatego chcąc zachować siebie trzeba kształcić zdrowy fundament, oparty na zdolności krytycznego myślenia.

Paweł Szuppe