RUCH OKRZYKU PÓŁNOCY

Po ogromnym zawodzie jaki spotkał ruch Williama Millera w 1844 r., duża liczba jego zwolenników powróciła do swoich macierzystych wspólnot religijnych. Część zwątpiła w wierze, część zaś wytrwała przy założycielu ruchu. Ale wkrótce i oni podzielili się na trzy ugrupowania. Jedno z nich stosunkowo nieliczne, nie mogąc pogodzić się z tym, że Chrystus nie powrócił, zaczęło głosić, że Chrystus jednak przyszedł w 1844 r., ale duchowo. Stąd ugrupowanie to nazywano spirytualnymi. Rozpadło się ono na mniejsze ekstremistyczne odłamy, które z czasem zanikły. Drugim ugrupowaniem liczebnie najmniejszym była grupa, z której wywodzili się założyciele i przywódcy Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego. Byli to: Ellen G. Harmon (White), Jakub White, Hiram Edson, Józef Bates i inni.

Trzecie, najliczniejsze ugrupowanie, wytrwało przy Williamie Millerze. W 1858 r. grupa ta po śmierci Millera (zm. w 1849) przybrała nazwę Stowarzyszenia Millenialnego, popularnie była jednak znana pod nazwą Adwentyści Ewangeliczni. Grupa ta zakwestionowała podstawy milleryzmu. W 1906 r. liczyła 481 wyznawców i wkrótce potem zanikła zupełnie. Nim jednak to nastąpiło, to na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych XIX w. część jej członków na czele z Cummingsem obliczyła nową datę przyjścia Chrystusa na rok 1853/ 1854. Gdy to proroctwo zawiodło w 1854 r. ze Stowarzyszenia Millenialnego wyłoniły się dwa odłamy: Unia Życia i Adwentu licząca 234 członków, oraz Chrześcijanie Adwentowi skupiający ok. 30 tys. wyznawców. Członków tego ostatniego ugrupowania nazywano też Wtórymi Adwentystami. Wydali oni czasopismo pt: "Kryzys Światowy". Wśród Wtórych Adwentystów w latach 1858-1859 zrodził się Ruch Okrzyku Północy. Na czele tego ruchu stał Nelson H. Barbour. Korzystając z licznych czasopism sekciarskich w USA (m.in. z pisma Johna Haywooda pt: "Chrześcijański Orędownik", które w 1819 r. podało datę powrotu Pana na 1874 r., a także z chronologji Thomasa Bowena sięgającej po rok 1873) członkowie tego ruchu obliczyli, że paruzja Chrystusa nastąpi w 1873/ 1874 r.

Punktem wyjścia tych obliczeń było stwierdzenie, że 6000 lat od stworzenia Adama skończy się w 1873 r., a siódme tysiąclecie ma pokrywać się z tysiąc letnim panowaniem Chrystusa na ziemi (Ap. 20,1-6). Z tego wynikała konieczność paruzji w 1873/ 74 r. Poza tym użyto innych argumentów. W ślad za Mt 25,1-12 dokonano utożsamienia "panien" z millerystami, oczekującymi przyjście Pana w 1843/44 r. "Panny nieroztropne", czyli milleryści zawiedzeni opóźnianiem się przyjścia Chrystusa zniechęcili się, natomiast "panny roztropne", czyli członkowie Ruchu Okrzyku Północy, usłyszeli "wołanie o północy" (Mt 25,6), przeprowadzając następujące dowodzenie: opóźnienie z przyjściem Pana obliczyli na 30 lat na podstawie tego, że Jezus swą misję rozpoczął 30 lat po swym narodzeniu. Dodając 30 1at do 1843/44 r. otrzymali rok 1873/74. "Przyjście pana młodego" poprzedziło "wołanie o północy". Miało ono miejsce - w/ g ich kalkulacji - w 1858/ 59 r. - gdy powstał Ruch Okrzyku Północy. Tu podparto się następującymi obliczeniami chronologicznymi: noc podczas której "panny" oczekiwały "pana młodego" trwała jak już wyżej wspomniano 30 lat. Wołanie rozległo się o północy. Północ, czyli połowa nocy liczy więc 15 lat. Po dodaniu tych 15 lat do 1843/44 otrzymali rok 1858/59 - rok powstania ruchu. Takie były argumenty członków Ruchu Okrzyku Północy. Nelson H. Barbour w 1871 r. napisał i wydał broszurę pt: "Dowód przyjścia Pana w 1873 r., albo Okrzyk Północy", w której wyłuszczył szczegółowo argumenty i obliczenia przemawiające za paruzją w 1873 r. Ruch wydawał też czasopisma: "Okrzyk Północy", a także od września 1872 do grudnia 1875 "Okrzyk Stróża", które głosiły proroctwo ruchu.

Jednym ze zwolenników Ruchu Okrzyku Północy był Jonas Wendell (25.XI.1815 - 14.VIII 1873). Początkowo należał do Kościoła episkopalnego. Potem stał się zwolennikiem W. Millera. Po zawodzie przyłączył się do grupy Cummingsa, głoszącej datę paruzji na rok 1853/54. Wówczas też przyjął naukę o warunkowej śmiertelności duszy ludzkiej (kondycjonalizm). Nauka ta głosi, że w chwili śmierci umiera zarówno dusza jak i ciało człowieka. Nieśmiertelność jest natomiast nagrodą, którą Bóg obdarza ludzi sprawiedliwych przy zmartwychwstaniu. Zaś ludzie niesprawiedliwi są wtedy ożywiani do życia w tysiącletnim królestwie Jezusa Chrystusa. Gdy i wówczas nie przyjmą nauki Jezusa, są unicestwiani na zawsze. Nauka o tysiącletnim panowaniu Chrystusa z wybranymi nosi nazwę millenaryzmu, lub z grecka chiliazmu. Jonas Wendell po zawodzie w 1853/54 r. zwątpił w wierze i dopiero w latach 1865-1866 dzięki swemu przyjacielowi C. B. Turnerowi odzyskał wiarę i przyłączył się do Ruchu Okrzyku Północy. Był autorem broszury: "Teraźniejsza Prawda albo pokarm na odpowiedni sezon".

W 1870 r. Jonas Wendell przybył do Pittsburghu (Pensylwania), aby głosić kazania o paruzji Chrystusa w 1873/74 r. Pewnego wieczoru do sali gdzie przemawiał, wszedł przypadkowo młody człowiek w wieku 18 lat, którego zaciekawiły odgłosy dochodzące z sali. Młodzieniec ten nazywał się Charles Taze Russell.

Grzegorz Kulik